- Τουρκοκρατία
- Νεότερη ιστορία
-
Στην περίοδο της τουρκοκρατίας
η περιοχή των Αγράφων εξασφαλίζει ένα είδος αυτονομίας, η οποία επαναβεβαιώθηκε και αργότερα με τη γνωστή Συνθήκη του Ταμασίου που υπογράφηκε στο ομώνυμο τότε χωριό στις 10.5.1525. Σύμφωνα με αυτή οι κοινότητες των Αγράφων είχαν το αυτοδιοίκητο, απαγορεύονταν να κατοικούν Τούρκοι στην περιοχή και διασφαλίζονταν η ελεύθερη επικοινωνία μεταξύ πεδινών και ορεινών περιοχών και η ελεύθερη κίνηση των πληθυσμών, ιδιαίτερα των κτηνοτρόφων. Έτσι το χωριό γίνεται πόλος έλξης και για ένα πρόσθετο λόγο αφού προσφέρεται η εκμετάλλευση ταυτόχρονα βουνού και κάμπου, όπως π.χ. οι κτηνοτρόφοι. Εδώ σταματούν διάφοροι επαγγελματίες και τεχνίτες, όπως κτίστες από την Ήπειρο, κλπ. Η δυνατότητα της εύκολης πρόσβασης και της οικονομικής συναλλαγής με τον τουρκοκρατούμενο κάμπο και ταυτόχρονα, η ελευθερία που παρείχαν τα αγραφιώτικα βουνά. Ο οικισμός ενισχύθηκε κατά καιρούς από αρκετούς κυνηγημένους από την τουρκική εξουσία και πολύ αργότερα από τους διωγμούς των Ελλήνων που έκανε ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων. Αρκετοί ήταν κλέφτες χρησιμοποίησαν την περιοχή για λημέρια μόνιμα ή περιστασιακά και αυτό το μαρτυρούν αρκετά κυριώνυμα από ονόματα κλεφτών όπως π.χ. "Τσιούκα", "Λίβινη", "Κελεπούρη", "Γεροθανάση", "Γιουργούση" κλπ.
Στα 1770 οι ορθόδοξοι Ρώσοι θέλοντας να κυριαρχήσουν στα Βαλκάνια έναντι τον Τούρκων, προέτρεψαν σε εξέγερση τους ορθόδοξους πληθυσμούς, αρχίζοντας από την Μάνη της Πελοποννήσου, με επικεφαλής τους στρατιωτικούς αδερφούς Ορλώφ όπου και πήρε το όνομα Ορλωφικά η επανάσταση. Η εξέγερση απλώθηκε και στην υπόλοιπη Ελλάδα, οι Βουνεσιώτες αποδέχτηκαν το κάλεσμα της ελευθερίας . Η όλη επιχείρηση πνίγηκε στο αίμα με τραγικά αποτελέσματα για όλο τον Ελλαδικό χώρο. ΟΙ τούρκοι για να πάρουν εκδίκηση για την συμμετοχή των βουνεσιωτών στην εξέγερση έκαψαν το χωριό και έσφαξαν τους περισσότερους κατοίκους . Η παράδοση θέλει οι κάτοικοι να προδόθηκα από το κλάμα ενός μωρού με αποτέλεσμα να σφαγιαστούν όλοι ανεξαρτήτου φύλου και ηλικίας , η τοποθεσία από τότε ονομάζετε Λιανοκόκκαλα.
Κατά την επανάσταση του 1821 ο Καραϊσκάκης είχε μόνιμη σκοπιά, καθώς και παλικάρια απ’ το χωριό στη θέση “Στεφάνι”. -
Νεότερη περίοδος
Μέτα την απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881, όλα τα χωρία της επαρχίας της Καρδίτσας (η Καρδίτσα τότε αποτελούσε επαρχία του νομού Τρικάλων ), εντάχθηκαν σε ένα δήμο με έδρα την Καρδίτσα. Το 1883, δημιουργήθηκαν 13 δήμοι μεταξύ των οποίων και ο δήμος Νευρόπολης στον οποίο εντάχθηκε και χωριό. Το 1899 συστάθηκε ο νομός Καρδίτσας και το 1912 αποφασίστηκε η κατάργηση των δήμων , η οποία λόγω των βαλκανικών πολέμων εφαρμόστηκε από τις αρχές του 1914. Τότε για πρώτη φορά εμφανίζεται το χωριό με το όνομα Βουνέσι (παλαιότερες αναφορές στο όνομα δεν υπάρχουν)= μπενέτσε= βενεσ’= βνέσι= καλός τόπος. Ή αλλιώς Βονέτσι = Βουνέσι = νέο χωρίο. Σε Μορφοβούνι ( Ομορφοβούνι = όμορφο βουνό), μετονομάστηκε το 1928, αλλά εξακολουθούσε και εξακολουθεί να αναφέρεται με την παλιά του ονομασιά. Ο καταργηθείς δήμος Νευρόπολης με έδρα τον Μεσσενικόλα, απαρτίζονταν από τα χωριά :
Μεσσενικόλας: κάτοικοι 461
Αγ. Γεώργιος: κάτοικοι 668
Πορτίτσα: κάτοικοι 242
Σερμενίκο( Φυλαχτή ): κάτοικοι 404
Πεζούλα ( Μπεζούλα ): κάτοικοι 199
Βουνέσι: κάτοικοι 773
Βλάσδο (Μοσχάτο ): κάτοικοι 651
Κερασία: κάτοικοι 304
Στούγκο ( Κρυονέρι ): κάτοικοι 347
Νεοχώρι: κάτοικοι 426
Από τον παραπάνω πίνακα της απογραφής του 1928 φαίνεται πως το ήταν από τότε το μεγαλύτερο χωρίο της περιοχής.
Οι Βουνεσιώτες συμμετείχαν στους Βαλκανικούς πολέμους, τη Μικρασιατική εκστρατεία, το έπος του ΄40, και κυρίως είχαν μεγάλη συμμετοχή στην Εθνική Αντίσταση, πληρώνοντας γι’ αυτό βαρύτατο φόρο. Το διάστημα της κατοχής και του εμφυλίου γνώρισε αλλεπάλληλες καταστροφές, με σημαδιακή χρονιά το 1943. Την άνοιξη αυτής της χρονιάς βομβαρδίστηκε απ’ τους Ιταλούς, ενώ τον Ιούνιο οι ίδιοι πυρπόλησαν το άδειο απ’ τους κατοίκους χωριό, καίγοντάς το απ’ άκρου σ’ άκρο, με εξαίρεση τις εκκλησίες, ενώ εκτέλεσαν σχεδόν όλους όσους βρήκαν στο δρόμο τους. Αρχές Δεκέμβρη του ‘43 δέχεται ξανά την επιδρομή των Γερμανών που επιχείρησαν να το κάψουν ξανά, αλλά ο βροχερός καιρός και η πυκνή ομίχλη περιόρισαν κάπως τις ζημιές.
Ο εμφύλιος πόλεμος αποδείχθηκε η χειρότερη καταστροφή αφού εκτός από τόπος συγκρούσεων δεκάδες νέα παλικάρια (περισσότερα από 100) χάθηκαν στον αδελφοκτόνο αυτό πόλεμο και τραυμάτισαν βαθιά και δίχασαν την κοινωνική ζωή του χωριού. Για κάποιο διάστημα ο πληθυσμός μετακινήθηκε σε προσφυγικούς καταυλισμούς στη Μητρόπολη και άλλα χωριά, ως “ανταρτόπληκτοι” και αρκετοί ήταν που δεν ξαναγύρισαν πίσω μεταναστεύοντας .
Επόμενο σημαντικό κομμάτι της ιστορίας αποτελεί το Φράγμα της λίμνης Πλαστήρα. Η κατασκευή του φράγματος και η κάλυψη της Νεβρόπολης από τα νερά της λίμνης, στέρησε από τους κατοίκους κάποιες εύφορες εκτάσεις με αποτέλεσμα να πληγεί η τοπική οικονομία μακροπρόθεσμα. Την δεκαετία του ‘60 πολλοί μετανάστευσαν στην Δυτική Ευρώπη, κυρίως σε Γερμανία και Σουηδία. Την δεκαετία του ’70 η εσωτερική μετανάστευση πήρε μορφή επιδημίας και η κοινότητα γνώρισε πρωτοφανή πληθυσμιακή συρρίκνωση. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 1961 η κοινότητα αριθμούσε 1.461 κατοίκους, ενώ το 1991 παρουσιάζει μόλις 841 την στιγμή που οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους είναι 1.585!
Το Μορφοβούνι ως κοινότητα λειτούργησε ως το 1998, οπότε εντάχθηκε με τα γειτονικά χωρία Μεσσενικόλα, Μοσχάτο Λαμπερό και Κερασιά στον καποδιστριακό δήμο Ν. Πλαστήρα ως έδρα του δήμου. Το 2010 με τη συνένωση των καποδιστριακών δήμων διατήρησε και πάλι την έδρα του νέου ορεινού καλλικρατικού δήμου με το όνομα Δήμος Λίμνη Πλαστήρα
